Lightning Network – một thuật ngữ mà chúng ta thường gặp khi tìm hiểu về Bitcoin và đặc biệt là thời gian gần đây khi cộng đồng bàn tán về khả năng mở rộng của mạng lưới Bitcoin, Lightning Network hứa hẹn sẽ giúp Bitcoin linh hoạt và nhanh hơn gấp nhiều lần, điều mà bất cứ đồng tiền điện tử nào cũng mong muốn. Bài viết này hãy cùng Tôi Yêu Bitcoin tìm hiểu xem khái niệm Lightning Network là gì? Tại sao nó lại là “cứu cánh” của mạng Bitcoin? Cách thức hoạt động ra sao? Và tương lai của Bitcoin khi có Lightning Network sẽ thay đổi như thế nào?
Nội dung chính
Vì sao Lightning Network lại xuất hiện?
Trước khi tìm hiểu về Lightning Network là gì thì chúng ta phải xem vấn đề lớn mà mạng lưới Bitcoin cũng như nhiều đồng tiền điện tử khác đang gặp phải. Vấn đề ở đây là các Blockchain hiện hành đều khá chậm.
Chính vì vậy, vận hành chúng là một công việc tốn kém. Nếu tôi gửi cho bạn vài Bitcoin, bạn sẽ chỉ có thể nhận chúng sau một vài giờ, chưa kể tôi còn phải trả thêm phí giao dịch đắt đỏ nữa. Với những khuyết điểm như vậy, làm sao ta có thể hy vọng Blockchain một ngày nào đó sẽ chính phục được thế giới?
Bất kì ý tưởng nào giúp giải quyết vấn đề không mở rộng quy mô được của Blockchain đều rất đáng để bỏ ra thời gian và sức lực để cân nhắc. Lightning Network chính là một giải pháp như thế. Nhưng trước khi đi đến nó thì ta phải hiểu được bản chất của vấn đề cái đã.
Tại sao Blockchain lại chậm?
Hãy tưởng tượng Blockchain như là một cuốn sổ đăng ký.
Và cuốn sổ này có vài trang (tương ứng với các block), mỗi trang lại ghi nhận vài giao dịch (transaction). Một khi trang giấy được điền kín với giao dịch, nó cần được thêm vào sổ đăng ký để có chuyển sang ghi chép trên trang tiếp theo.
Trước khi trang (block) có thể được chuyển vào sổ đăng ký (Blockchain), cần phải thực hiện một số xử lí để đảo bảm rằng mọi người đều nhất trí với nội dung ở trên đó. Quá trình này tốn khoảng 10 phút (đối với Bitcoin) – tương ứng với thời gian đào lên được một block.
Ví dụ, bản gửi 1 BTC cho người bạn Joe của mình. Giao dịch ấy theo lý thuyết được diễn ra như sau.
Thông thường, một giao dịch chứa trong đó thông tin về người gửi, người nhận, số lượng giao dịch và phí giao dịch.
Phí giao dịch là cái quái gì vậy?
Bạn sẽ phải trả phí cho việc giao dịch.
Phí này để thưởng cho các thợ mỏ nhằm giúp cho giao dịch của bạn được thêm vào block càng sớm càng tốt.
Không có giá chung, nhưng nếu bạn càng trả nhiều thì giao dịch của bạn sẽ càng được ưu tiên cao và càng nhanh được thực hiện.
Trong cùng một thời điểm, sẽ có rất nhiều các giao dịch xếp hàng để được thực hiện.
Thợ mỏ (hiểu nôm na là các máy tính kết nối vào mạng Blockchain) sẽ quyết định xem giao dịch nào được thêm vào block hiện tại. Tiêu chí để quyết định sẽ làm giao dịch nào có phần thuưởng nhiều nhất, tương ứng với việc phí giao dịch được trả cao nhất.
Nếu số lượng giao dịch với phí giao dịch cao hơn giao dịch của bạn lấp đầy block, giao dịch của bạn sẽ xếp hàng đợi.
Tuỳ theo tình trạng lúc đó mà bạn chỉ phải chờ vài phút, hoặc vài giờ, vài ngày.
Đó là lý do tại sao Blockchain lại trở nên chậm và đắt sau khi càng nhiều người bắt đầu sử dụng nó. Điều này trở thành rào cản cho việc Blockchain được sử dụng rộng rãi vào các giao dịch thường nhật.
Và Lightning Network được cho là giải pháp khả thi cho vấn đề này.
Lighting Network (LN) là gì?
“Lightning Network” là một giao thức mở rộng quy mô và tăng tốc blockchain, được thiết kế nhằm giải quyết một số hạn chế kỹ thuật của Bitcoin, nhưng vẫn có thể được áp dụng trên bất kỳ blockchain nào.
Thông thường, mạng lưới Bitcoin chỉ có thể xử lý tối đa 7 giao dịch mỗi giây, trong khi đó Visa có thể xử lý lên đến 50.000 giao dịch, và thường xuyên xử lý 2.000 giao dịch mỗi giây. Mặc dù Bitcoin hiện tại có tính bảo mật cao, nhưng đủ để đáp ứng cho một mạng lưới giao dịch toàn cầu. Lightning Network được coi như một giải pháp tiềm năng để mở rộng quy mô Bitcoin với hàng triệu giao dịch mỗi giây và chi phí gần như bằng 0 cho mỗi giao dịch.
Ý tưởng đằng sau Lightning Network là không cần tất cả các giao dịch đều phải ghi lại trên Blockchain.
Tưởng tượng bạn và tôi giao dịch vài lần. Trong trường hợp này, ta có thể bỏ qua việc ghi lại các giao dịch trên Blockchain và mang chúng ra khỏi chuỗi.
Ta sẽ mở kênh giao dịch giữa nhau và ghi ngày mở trên Blockchain. Bây giờ, bạn và tôi có thể giao dịch bất kỳ số lần và sẽ tồn tại cho đến khi đóng kênh. Sau đó, ta sẽ viết trạng thái cuối cùng của các giao dịch xảy ra thông qua kênh trên Blockchain.
Sử dụng ý tưởng này, có thể tạo một mạng lưới các kênh giao dịch ít khi được yêu cầu giao dịch trên Blockchain.
Tưởng tượng có 3 người : Xan, Yelena và Zeke.
Nếu Xan và Yelena có kênh giao dịch giữa nhau và Yelena và Zeke cũng vậy, Xan có thể gửi tiền cho Zeke qua Yelena.
Giả sử Xan muốn gửi 2 BTC cho Zeke, Yelena sẽ gửi 2 BTC cho Zeke và Xan sẽ hoàn trả Yelena 2 BTC.
Đó là ý tưởng của Lightning Network. Bởi bạn sẽ không chạm vào Blockchain thường xuyên, các giao dịch sẽ diễn ra với tốc độ cực nhanh.
Kênh giao dịch hoạt động như thế nào?
Kênh giao dịch giống như một chiếc hộp an toàn đựng tiền của 2 người. Họ cùng cho vào đó một khoản tiền giống nhau, và cùng đặt khoá lên đó.
Hành động 2 người cùng bỏ một khoản tiền vào chiếc hộp được ghi lại trên Blockchain, dưới hình thức Mở kênh giao dịch.
Ý tưởng của việc khoá khoản tiền vào chiếc hộp là để không ai có thể tiêu khoản tiền nếu không có sự đồng ý của người kia. Khoản tiền mỗi người cho vào trong chiếc hộp sẽ chỉ được dùng để giao dịch giữa 2 người với nhau.
Quay lại ví dụ, Xan va Yelena mỗi người bỏ 10 BTC vào chiếc hộp chung. Giờ nếu Xan muốn chuyển 2 BTC cho Yelena, anh ta chỉ việc hứa sẽ chuyển quyền sở hữu 2 BTC của anh ta trong chiếc hộp cho Yelena.
Đây chưa phải là quyền sở hữu thật mà chỉ là hứa hẹn.
Quyền sở hữu thật sẽ chỉ được chuyển khi giao dịch được ghi lại trên Blockchain.
Sau giao dịch này, nếu chiếc hộp được mở, quyền sở hữu sẽ được chuyển đổi, Xan sẽ được lấy 8 BTC, Yelena sẽ được lấy 12 BTC từ nó.
Nếu họ không mở chiếc hộp ngay họ có thể tiếp tục giao dịch. Đây là điểm mấu chốt.
Vào ngày hôm sau, Yelena muốn gửi 1 cho Xan, cô ta làm điều tương tự, hứa hẹn chuyển quyền sở hữu 1 BTC của cô ta trong chiếc hộp cho Xan.
Sau 2 giao dịch, nếu chiếc hộp được mở, Xan sẽ được lấy 9 BTC, Yelena được lấy 11 BTC.
Đó là cách kênh giao dịch hoạt động.
Nhưng nó chỉ thực sự phát huy sức mạnh khi mà có nhiều kênh giao dịch hoạt động cùng nhau tạo thành mạng lưới – Lightning Network.
Lighting Network hoạt động như thế nào?
Lightning Network vận hành theo cơ chế chuyển giá trị từ sở hữu Bitcoin sang lời hứa sở hữu Bitcoin.
Sự chuyển dịch như trên là rất lớn. Hãy tiếp tục sử dụng ví dụ ban nãy để làm rõ cách thức này thêm. Vẫn là ba nhân vật cũ – Xan, Yelena và Zeke, và có tồn tại kênh thanh toán giữa Xan và Yelena, giữa Yelena với Zeke, nhưng giữa Xan và Zeke thì không có kết nối như vậy với nhau.
Trong tình huống như vậy, nếu Xan muốn chuyển 2 BTC sang cho Zeke, anh có thể tận dụng kênh thanh toán giữa Yelena và Zeke để làm việc này. Vậy chu trình sẽ diễn ra như thế nào?
Như đã lí giải ở trên, Xan sẽ nhờ Yelena gửi lời hứa sở hữu 2 BTC sang bên Xeke theo kênh thanh toán giữa họ, sau đó bồi hoàn lại cho Yelena thông qua kênh thanh toán của hai người.
Với hình thức tổ chức thanh toán như vậy, một lượng lớn khối lượng giao dịch sẽ được gỡ bỏ khỏi không phải tiến hành trên Blockchain, từ đó giúp giải phóng băng thông. Sử dụng một mạng lưới các kênh thanh toán, hàng triệu thương vụ có thể diễn ra cùng một lúc, đồng thời dẹp bỏ luôn những phiền toái gắn liền với phí giao dịch.
Và thưa các bạn, đó chính là Lightning Network.
Lời kết
Trên đây là bài viết “Lightning Network là gì? Tìm hiểu về giải pháp mở rộng quy mô của mạng lưới Bitcoin và tiền điện tử“, hi vọng sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức về thuật ngữ khá phức tạp này. Đừng quên Like, Share và đánh giá 5 sao để ủng hộ ToiYeuBitcoin nếu bạn thấy bài viết này có ích nhé. Chúc bạn thành công.
Tham gia kênh của chúng tôi để cập nhật tin tức và kiến thức hữu ích nhất tại:
- Telegram: https://t.me/toiyeubitcoin
- Facebook: https://www.facebook.com/toiyeubitcoindotcom/
